عوامل مؤثر بر نسبت شفایافتگی در پیوند قرنیه با استفاده از تحلیل بقا

زمینه و هدف: شایع‌ترین علت دفع دیررس پیوند قرنیه، دفع آن توسط دستگاه ایمنی فرد می‌باشد که عوامل متعددی در وقوع آن مؤثرند. از آن‌جایی که در پیوند قرنیه تعداد زیادی از افراد عضو پیوندی را دفع نمی‌کنند؛ لذا در تحلیل بررسی عوامل مؤثر در چنین داده‌هایی در طی زمان، از آنالیز بقا با نسبت شفایافتگی استفاده می‌شود. هدف اصلی این مطالعه برآورد نسبت شفایافته‌ها (کسانی که پیوند در آن‌ها دفع نمی‌شود) و بررسی عوامل مؤثر بر آن در بیماران مبتلا به قوز قرنیه در مرکز بهداشتی- درمانی لبافی‌نژاد می‌باشد. روش بررسی: در این بررسی، مطالعه از نوع متکی بر داده‌های موجود Routine Data Base Study است. اطلاعات مورد نیاز با بررسی پرونده‌های موجود بیماران مبتلا به قوز قرنیه که در آن‌ها پیوند قرنیه انجام گرفته، جمع‌آوری گردید. در آنالیز بقا به بیمارانی که عضو پیوندی را دفع نمی‌کنند، افراد شفایافته گفته می‌شود. در این مطالعه برای بررسی عوامل مؤثر بر نسبت شفایافتگی از مدل شفایافته با تابع بقا وایبل و تابع ربط لجستیک که دارای دقت و انعطاف‌پذیری بیشتری می‌باشند، استفاده شده است. یافته‌ها: از بین 119 بیمار که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند، در 31 مورد (26%) دفع پیوند وجود داشت. از بین عوامل تاثیرگذار بر دفع پیوند، تنها در واسکولاریزاسیون قرنیه و سن بالای 25 سال اثر معنی‌دار در کاهش نسبت شفایافتگی مشاهده گردید. به این ترتیب که با استفاده از این مدل نسبت شفایافتگی مورد انتظار در افراد بدون واسکولاریزاسیون قرنیه و سن کمتر از 25 سال 81% در افراد بدون واسکولاریزاسیون قرنیه و سن بیش از 25 سال 64%، در افراد با واسکولاریزاسیون قرنیه و سن کمتر از 25 سال 19% و در افراد با واسکولاریزاسیون قرنیه و سن بیش از 25 سال 9% بود. با استفاده از برآورد حاصل‌ضربی کاپلان- مایر نسبت شفایافتگی مشاهده شده، در گروه‌های فوق به ترتیب 79%، 61%، 27% و 0% به دست آمد. همان‌طور که مشاهده می‌شود با استفاده از مدل تحلیل بقا با نسبت شفایافتگی می‌توان برآوردهایی با دقت خوب و نزدیک به برآورد حاصل‌ضربی کاپلان- مایر حاصل نمود. نتیجه‌گیری: یکی از محاسن مدل‌سازی آماری، قابلیت تعمیم نتایج به دست آمده و کاربرد آن در پیشگویی می‌باشد. به طوری‌که با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان گفت که واسکولاریزاسیون قرنیه، مهم‌ترین عامل خطر در کاهش نسبت شفایافتگی است. هم‌چنین این مدل از نظر کاربردی نیز می‌تواند، در تحلیل داده‌های بقایی که درصدی از افراد جامعه در معرض وقوع پیشامد نیستند؛ مورد استفاده قرار گیرد.